وقف علم

وقف علم

وقف چیست؟

چرا وقف علم؟

نقش وقف در گسترش علم!

چند نمونه از زیباترین وقف های علم!

هزاران موقوفه علمی در آمریکا و اروپا به ارزش صدها میلیارد دلار !!!!!!!!!

پروژه برزگ شهر علم

مَثَلُ الَّذِینَ یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ کَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِی کُلِّ سُنْبُلَةٍ مِائَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ یُضَاعِفُ لِمَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ» [البقره: 261]

«مثال آن کسانی که اموالشان را در راه خدا خرج می‌کنند مانند دانه‌ای است که هفت خوشه و در هر خوشه صد دانه رویانده (هفتصد برابر می شود) و در حالی که برای هر کس که بخواهد بیشتر هم می کند و او وسعت دهنده ای بسیار آگاه است».

 

وقف چیست؟

يكى از بارزترين راه هاى تزكيه، صدقه است و كاملترين مصداق صدقه، وقف است زیرا به واسطه آن، اصل مال انسان ثابت مى ماند و فرع و منافع آن نيز بادوام و ثباتِ آن اصل، جريان خواهد داشت و هيچ صدقه اى چون وقف چنين مزيتى (جاودانگی) را ندارد؛ چنان كه امام صادق عليه السلام مى فرمايد: «خَيْرُ ما يُخْلِفُهُ الرَّجُلُ بَعْدَهُ ثَلاثَةٌ: وَلَدٌ بارٌّ يَسْتَغْفِرُلَهُ وَ سُنَّةُ خَيْرٍ يُقْتَدى بِهِ فيها وَ صَدَقَةٌ تَجْرى مِنْ بَعْدِهِ»

بهترين چيزى كه انسان پس از خود بر جاى مى گذارد، سه چيز است: فرزند نيكوكارى كه برايش آمرزش طلبد؛ روشى نيك كه مردم از آن پيروى كنند و صدقه اى كه پس از او جارى باشد.

 

چرا وقف علم؟

وقف می تواند برای هر امر خیری باشد اما وقف برای علم و پیشرفت آن ویژگی منحصر به فردی دارد و آن اینکه این وقف ریشه همه وقف های دیگر است یعنی اگر علم در جامعه گسترده شود، زمینه ترویج انسانیت و همه خوبی ها ایجاد خواهد شد و شاهد وقف های دیگر در جامعه خواهیم بود.
پس شریک شدن در وقف علم، شریک شدن در همه وقف ها و صدقه های جاری است.

دلت آرام باشد!

• پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : ما نَقَصَ مالٌ مِن صَدَقَة قَطُّ ، فأعطُوا و لا تَجبُنوا .

هيچ گاه مالى بر اثر صدقه دادن كم نشده است. پس عطا كنيد و نترسيد.

• امام صادق عليه السلام :أنفِقْ و أيقِنْ بالخَلَفِ .

انفاق كن و به عوض يقين داشته باش.

• امام صادق عليه السلام : إنّ الصَّدَقَةَ تَقضي الدَّينَ و تَخلُفُ بالبَركَةِ .

صدقه دادن، بدهى را ادا مى كند و بركت مى آورد.

 

نقش وقف در گسترش علم!

اکثر مورخان و محققان به نقش موقوفات در توسعه‌ی علم و دانش اشاره کرده‌اند. همین‌طور وقف می‌تواند موجب توسعه‌ی نیروی انسانی‌ ماهر و متعهد شود که یکی از عوامل مهم رشد و بهبود توسعه‌ی همه‌جانبه است؛ چراکه بدون افراد تحصیل‌کرده و آموزش‌دیده در تمام سطوح، هیچ مهارت و فن جدید و یا برنامه‌ریزی علمی جهت توسعه نمی‌تواند ارائه شود. مروری بر تاریخ وقف و موقوفات نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از موقوفات به مراکز علمی و آموزشی مانند دانشگاه‌ها، مدارس، مراکز تحقیقاتی و غیره اختصاص دارد؛ که از رویکرد آموزشی و پژوهشی وقف حکایت می‌کند.

در گذشته بسیاری از این مراکز، از طریق موقوفات اداره می‌شد و تعداد زیادی از اقشار کم درآمد جامعه، که برخی از استعدادهای درخشانی هم برخوردار بودند و به علت نداشتن امکانات قادر به تحصیل نبودند، به این مدارس و مراکز وارد می‌شدند و برخی از بزرگان جهان اسلام از میان همین طبقه‌ی محروم و در همین مراکز، رشد کرده و مدارج بالای علمی را طی نموده‌اند.

 

چند نمونه از زیباترین وقف های علم!

بزرگ ترین واقف تاریخ معاصر ایران

موسس بزرگ ترین وقف علمی کشور

موقوفه رشید الدین فضل الله مشهور به نام ربع رشیدی

بزرگ ترین واقف پس از پیروزی انقلاب اسلامی

 

• بزرگ ترین واقف تاریخ معاصر ایران

حاج حسین ملک واقف و بنیانگذار کتابخانه و موزه ملی ملک در ۱۲۵۰ شمسی در تهران متولد شد. پدر وی، محمدکاظم ملک التجار از راه تجارت و از جانب املاک وسیعی که در خراسان خریده بود، ثروت انبوهی را برای فرزندانش به ارث گذاشت. فکر تاسیس کتابخانه بزرگ در سفر او با پدرش به مشهد در ۲۸ سالگی به ذهنش خطور کرد. ملک ابتدا کتابخانه خود را در ۱۲۷۸ شمسی در مشهد و سپس به خانه پدری در بازار بین الحرمین تهران منتقل و آن گاه در ۱۳۱۶ خورشیدی تقدیم آستان امام رضا (ع) کرد.

حاج حسین ملک در سال های ۱۳۳۱ و ۱۳۳۴ شمسی برای چندمین بار املاک و مستغلاتی را وقف آستان قدس رضوی کرد و مقرر داشت که بخشی از عواید آنها به کتابخانه و موزه و بخش دیگر به ساخت و اداره بیمارستانی در چناران خراسان اختصاص یابد.

 

• موسس بزرگ ترین وقف علمی کشور

مرحوم حسینعلی البرز واقف و مؤسس بنیاد فرهنگی البرز است که به سبب تنوع اقدامات وی در سال های قبل از تأسیس بنیاد و سپس تمرکز فعالیت ها در بنیاد فرهنگی البرز، با هدف معرفی الگوهای موفقی از واقفین خیراندیش، ایشان را به عنوان چهره ماندگار وقف علمی به جامعه معرفی نمود.

 

بنیاد فرهنگی البرز به عنوان یکی از معدود موقوفات کشور است که در طول بیش از نیم قرن از عمر خود، صرفا در بخش اهدای جوایز علمی به نخبگان کشور فعالیت می‌نماید و در طول این سال ها، بیش از چندین هزار نفر از برترین های علمی کشور را مورد تقدیر و تشویق قرار داده است.

 

دست خط معروف این واقف بزرگ:

« نه میراث از پدرم بود و نه تجارت نامشروع

و نه صاحب مقام و مملکتی بودم که دست درازی به بیت المال بنمایم

و نه وابستگی و قرابتی با هزار فامیل داشتم که از قبل آنها سرمایه بیندوزم

آنچه را که از ملت بدست آوردم بودم، سرنجام به طریقی به ملت بازگردانیده ام»

 

• موقوفه رشید الدین فضل الله مشهور به نام ربع رشیدی

خواجه رشید الدین همدانی دانشمند، سیاستمدار و مورخ و شاعر شیعی یکی از شخصیت‌های پرتوان و برجسته‌ای است که تاریخ ایران پس از اسلام به خود دیده است.

موقوفه رشید الدین فضل الله مشهور به نام ربع رشیدی به عنوان یک شهرک بزرگ دانشگاهی در اطراف تبریز بوده که همه علوم در این شهرک تدریس می شده است و جالب این که در یک کنکاش انجام گرفته این موقوفه در 14 استان فعلی ما و همچنین 5 کشور خارجی موقوفات دارد. ربع رشيدي شهري کوچک شامل کتابخانه، مدرسه، مسجد، دارالايتام، حمام، مهمانسرا، بيمارستان، مدارس عالي، و کارگاه‌هاي صنعتي بوده،که فضل‌الله همداني براي تامين هزينه‌هاي اين مرکز املاک فراواني را در نقاط مختلف اعم از ايران قديم، بخش‌هايي از عراق، افغانستان، گرجستان، ولايت روم، آذربايجان و سوريه وقف اين مرکز کرد.

 

• بزرگ ترین واقف پس از پیروزی انقلاب اسلامی

مرحوم علی اکبر بجستانی مقدم سال ۱۲۹۴ در مشهد متولد می‌شود. در خانواده‌ای متوسط و مذهبی. دیپلم و خدمت که تمام می‌شود به استخدام بانک ملی مشهد در می‌آید.

روزی از پشت میز، چیزی شبیه جرقه، تلاش را در او زنده می‌کند. آنچه می‌بیند یک ساختما ن ساده است که بالا می‌رود، اما او قد کشیدن و بزرگ خواستن خود را می‌بیند. سیستم اقتصادی ربایی آن روزها بهانه‌ای می‌شود که بانک را رها کند و برود سراغ ساختن و ساختمان.

اولین موقوفه‌ی ایشان مدرسه‌ای بود در تربت حیدریه به نام قطب الدین حیدر. پس از آن هم در سال ۱۳۳۰ قصد راه‌اندازی بیمارستانی در بجستان داشتند که رژیم ستم‌شاهی مانع شد. در اوایل دهه‌ی هفتاد با تشکیل مجمع خیرین مدرسه‌ساز و فروش خانه‌اش در تهران توانست در استان تهران به نام ۷۲ تن، ۷۲ مدرسه بسازد. غیر از آن در ساخت مساجد و امام‌زاده‌های زیادی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مشارکت کرد. مانند ساخت مجتمع آموزشی بزرگی در بجستان، یا مسجد امیر در تهران، تا وقف حدود ۵ هکتار زمین مزروعی در بجستان و سرانجام کارخانه‌ی بنای سبک و دفتر کارخانه به آستان قدس رضوی که همگی به عشق امام رضا علیه السلام بود.

این بر می‌گردد به اخلاص و ارادت خاص ایشان به امام رضا(ع). ایشان هرآنچه داشت و به دست آورد را متعلق به آقا می‌دانست. ارادت ایشان تا آنجا بود که در سال ۱۳۴۰ به مشهد رفت و به شوق هم جواری با آقا، سه «قبرجا» در حرم مطهر خرید و روزی که در هنگام وقف، لباس خدام حرم بر تن داشت، اشک شوق ریخت و پرسید: این منم طاووس علیین شدم؟

 

هزاران موقوفه علمی در آمریکا و اروپا به ارزش صدها میلیارد دلار !!!!!!!!!

در حال حاضر یکی از بزرگترین دانشگاه های آمریکا، هاروارد، همانند بسیاری دیگر از مراکز آموزش عالی ایالات متحده،، توسط موقوفات اداره می شود که شیوه اداره آن دقیقا از وقف نامه های گرفته شده است. رییس دانشگاه هاروارد آمریکا دارایی های هاروارد از موقوفات را حدود 9/36 میلیارد دلار اعلام نموده است.

همچنین بسیاری از دانشگاه های بزرگ اروپایی توسط وقف اداره می شود. بیل گیتس بزرگترین سرمایه دار آمریکا نزدیک یک سال قبل تمام اموالش را وقف مایکروسافت کرد.

در ایالات متحده آمریکا هزاران موقوفه کوچک و بزرگ وجود دارد که بیش از 2400 موقوفه، جهت امور علمی و مراکز پژوهشی وقف گردیده اند که برخی از آنها با قدمتی بیش از یک قرن هنوز به فعالیت خود ادامه می دهند.

کشور آلمان نیز در بین کشورهای غربی جایگاه بالایی را در ثبت موقوفاتی که در امور آموزشی و پژوهشی فعالیت دارند به خود اختصاص داده است. بسیاری از مؤسسات تحقیقاتی کشورهای صنعتی نیز وقفی هستند؛ درآمد حاصل از موقوفات این مراکز صرف هزینه های مربوط به کشف علت بیماری ها و درمان آنها؛ آزمایش یا پژوهش یا اعطای جوایز به دانشمندان و محققان می گردد؛ به طور مثال جایزه نوبل هم یک موقوفه است.

بر اساس آمار منتشره ،ارزش دارایی های ثبت شده از 32000 موقوفه در ایالات متحده آمریکا در سال 1989 (20 سال پیش) حدود 137 میلیارد دلار بوده است؛ که اگر این رقم را در زمان حاضر بررسی نماییم بیش از دهها برابر رقم بیست سال قبل می باشد. طی چند سال گذشته صدها موقوفه و بنیاد وقفی با ارزشهای چند میلیارد دلاری به آنها اضافه شده؛ که موقوفات چند ده میلیارد دلاری بیل گیتس و وارن بافت تنها نمونه ای از آنهاست. (منبع: سایت رسمی پژوهشگاه شاخص پژوه)

 

پروژه بزرگ شهر علم

پروژه شهر علم، پروژه تولید یک سامانه جامع آنلاین پژوهش و تولید علم است که در آن بزرگترین کتابخانه دیجیتال با قابلیت تولید محتوا(فیش علمی) به همراه تمام امکاناتی که یک پژوهشگر در فرایند پژوهش بدان نیاز دارد، وجود دارد.

در این شهر همه پژوهشگران و تولید کنندگان علم با هویت علمی خود حضور دارند تمام فعالیت آنها در کارنامه علمی شان، ثبت و تبدیل به رزومه علمی خواهد شد که متناسب با کیفیت و کمیت فعالیتشان رتبه بندی خواهند بود.

این شهر، دارای نقشه جامعی به نام منظومه علمی است که همه روابط بین منابع، تولیدات علمی و پژوهشگران ذیل این منظومه شکل می گیرد که به شدت در پیشرفت علم اثرگذار خواهد بود.

در این شهر مجازی، سرعت تولید علم و تبادل و نقد آن به قدری است که حرکت علمی کشور را با تحولی شگرف مواجه خواهد کرد. ان شاءالله

 

در این طرح تا کنون بیش از 350 میلیون تومان هزینه شده است که ما بقی طرح به امید خدا و به دست شما واقفین عزیز به سرانجام خواهد رسید:

عنوان	قیمت ثابت (ریال)	هزینه جاری (ماهانه – ریال)	تعداد	هزینه کل (ریال)
گروه علمی
پژوهشگر با مدرک دکترا	–	۴۰.۰۰۰.۰۰۰	۱۲	۴۸۰.۰۰۰.۰۰۰
پژوهشگر با مدرک کارشناسی ارشد بصورت پاره وقت	–	۱۰.۰۰۰.۰۰۰	۵۰	۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰
گروه فنی*
مدیریت و طراحی پروژه (700 ساعت)	۲.۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰	–	–
تیم برنامه نویسی پروژه (900 ساعت)	۱.۸۰۰.۰۰۰.۰۰۰	–	–
گروه پشتیبانی فنی	–	۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰	۱	۱۰۰.۰۰۰.۰۰۰
هزینه های سخت افزاری
سرور   waf	۵.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰	–	–
سرور اپلیکیشن	۳.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰	–	–
سوییچ و دیگر تجهیزات	۳.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰	–	–
مجموع هزینه های ثابت:	۱۴.۹۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال	مجموع هزینه های جاری (ماهانه) :		۱.۰۸۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال

 

چند جمله خودمانی:

عزیزان!

اگر خودمان به فکر جامعه و آینده آن نباشیم و دغدغه فرزندان این مرز و بوم که فرزندان خود ما هستند را نداشته باشیم و این مسئولیت خطیر را به دوش دیگران انداختیم خطای بزرگی مرتکب شده ایم پس به همان مقدار که خدا به ما نعمت داده در مسیر رشد کسانی که نیاز به حمایت ما دارند سرمایه گذاری کنیم (حتی به اندازه یک دعا در حق وقف کنندگان) و مطمئن باشیم که این محبت ها از چشم خدای مهربان تر از مادر، پنهان نخواهد ماند . . . .

 

وقف برای پروژه شهر علم
با همکاری موسسه فرهنگی اسم اعظم

جهت اطلاعات بیشتر می توانید با مشاور ارشد طرح ارتباط بگیرید:
09156009529
حجت الاسلام سجادی
(استاد سطح عالی حوزه علمیه قم)